در تمام دنیا، از صنعت تاکسی‌های آنلاین استقبال شده و روزبه‌روز تعداد استارتاپ‌های این حوزه بیشتروبیشتر می‌شود. این روزها، اکثر مردم از تلفن‌های هوشمند استفاده می‌کنند و ترجیح می‌دهند به‌جای اینکه گوشه‌ی خیابان منتظر تاکسی باشند، فقط با بازکردن اپلیکیشن مدنظر و چند کلیک ساده، تاکسی آنلاین رزرو کنند. رزرو تاکسی‌های آنلاین نه‌تنها آسان و سریع شده؛ بلکه هزینه‌ی آن نیز درمقایسه‌با گذشته کاهش یافته است و اغلب مردم استفاده از آن‌ها را به تاکسی‌های معمولی ترجیح می‌دهند.

می‌توان گفت تاکسی‌های آنلاین مشکل رفت‌وآمد در شهرهای شلوغی را حل کرده‌اند که امکان استفاده از خودروِ شخصی در آن‌ها وجود ندارد. اوبر به‌عنوان استارتاپ پیشگام این صنعت شناخته می‌شود. همچنین، اوبر اولین استارتاپی است که تحول بزرگی در صنعت تاکسی‌رانی ایجاد کرده است؛ اما به این معنا نیست که در بازار رقابت تنها است. روزبه‌روز به تعداد استارتاپ‌های فعال و ارائه‌دهنده‌ی خدمات جدید در این حوزه افزوده می‌شود. در ادامه‌ی این مقاله‌ی زومیت، تعدادی از استارتاپ‌های تاکسی‌رانی بزرگ‌ و برتر جهان را معرفی می‌کنیم.

۱. استارتاپ Uber

داستان اوبر در سال ۲۰۰۸ در یکی از شب‌های زمستانی در شهر پاریس آغاز شد. زمانی که دو دوست به نام‌هایتراویس کالانیک و گرت کمپ برای شرکت در کنگره‌ی سالانه‌ی فناوری به این شهر سفر کرده بودند، برای حضور در محل کنگره نتوانستند تاکسی خالی پیدا کنند و ایده‌ی سفارش تاکسی ازطریق اپلیکیشن در ذهنشان شکل گرفت. کمپ بعد از بازگشت از کنفرانس و رسیدن به سان‌فرانسیسکو، روی این ایده کار کرد و دامنه‌ی UberCab.com را خرید.

کمپ برنامه‌نویس و هم‌بنیان‌گذار شرکت StumbleUpon بود و کالانیک نیز به‌تازگی استارتاپ خود به‌نام Red Swoosh را به مبلغ نوزده میلیون دلار فروخته بود. کمپ در تابستان ۲۰۰۹، کالانیک را برای پیوستن به این پروژه ترغیب کرد. در اوایل سال ۲۰۱۰، نمونه‌ی اولیه‌ی آن فقط با سه تاکسی در شهر نیویورک آغاز به‌کار کرد. ازآنجاکه اوبر رقیب نداشت، با سرعت بسیاری رشد کرد و روزبه‌روز به تعداد مشتریان و رانندگانش افزوده می‌شد.

اوبر اپلیکیشن هوشمندی است که مسافران را به‌طور خودکار به نزدیک‌ترین راننده مرتبط و موقعیت مسافر را برای راننده ارسال می‌کند. سپس راننده با قبول سرویس، مسافر را در نقطه‌ای که ایستاده سوار می‌کند و به مقصد مدنظر می‌رساند.

با وجود استقبال از این ایده، اوبر بعد از مدتی اولین مشکل جدی‌اش را با شکایت سازمان حمل‌ونقل شهری سان‌فرانسیسکو تجربه کرد. یکی از مشکلات اصلی استفاده از لغت Cab در نام استارتاپ بود. اوبر به‌سرعت به این موضوع رسیدگی کرد و نام خود را از اوبرکب به اوبر تغییر داد و دامنه‌ی Uber.com را از گروه موسیقی جهانی خرید.

اوبر بعد از دریافت سرمایه‌های متعدد، کار خود را گسترش داد و فعالیت‌هایش را در شهرهای مختلف ازجمله پاریس آغاز کرد. کالانیک در سری دوم سرمایه‌گذاری، ۳۷ میلیون دلار از سرمایه‌گذاران مختلفی ازجمله جف بزوس دریافت کرد و سرویس اوبرایکس (UberX)، یعنی استفاده از خودروهای هیبریدی را به‌منظور کاهش هزینه‌ی سفر، جایگزین تاکسی‌های مشکی کرد. اوبر همچنین سرویس جدیدی به‌نام اوبرپول (UberPOOL) را راه‌اندازی کرد که سرویسی کارپولینگ است؛ یعنی مسافران هم‌مسیر می‌توانند از یک تاکسی برای رسیدن به مقصد استفاده کنند؛ درحالی‌که هزینه‌ی کمتری می‌پردازند.

دارا خسروشاهی، مدیرعامل فعلی استارتاپ اوبر

اوبر روزبه‌روز فعالیت خود را در شهرهای مختلف گسترش می‌داد؛ اما در مسائل مدیریتی، چندان موفق نبود و بعد از شکایت‌های متعدد کارمندان از سوءاستفاده و تبعیض نژادی در محیط کار، کالانیک از سِمَت مدیرعاملی این شرکت کناره‌گیری کرد و دارا خسروشاهی در سال ۲۰۱۷ به‌عنوان مدیرعامل اوبر انتخاب شد.

دارا خسروشاهی، مدیرعامل ایرانی‌آمریکایی اوبر، در نُه سالگی همراه‌با خانواده به آمریکا سفر کرد و پیش از استخدام در شرکت اوبر، مدیرعامل سابق اکسپدیا بود. او از کارنامه‌ی کاری درخشانی برخوردار است و قصد دارد با رفع مشکلاتمدیریت داخلی اوبر، نامش را در صنعت حمل‌ونقل ماندگار کند.

فعالیت‌های اوبر فقط به سفارش آنلاین تاکسی محدود نمی‌شود. برای مثال، سرویس UberEATS در حوزه‌ی حمل غذا خدمات ارائه می‌دهد. فعالیت خودروهای خودران این شرکت بعد از تصادف یکی از ماشین‌ها با عابر پیاده برای مدتی متوقف شده بود؛ اما توسعه‌ی آن‌ها باردیگر آغاز شده و اوبر قصد دارد با ارائه‌ی خودروهای خودران و تاکسی‌های پرنده، آینده‌ی حمل‌ونقل را به‌کلی تغییر دهد.

۲. استارتاپ Lyft

لیفت در سال ۲۰۱۲، به‌عنوان یکی از سرویس‌های زیم‌راید (Zimride) راه‌اندازی شد. گفتنی است در سال ۲۰۰۷،لوگان گرین و جان زیمر زیم‌راید را بنیان‌گذاری کرده بودند. ماجرای راه‌اندازی این استارتاپ از آشنایی دو بنیان‌گذار آن در فیسبوک و ازطریق دوستی مشترک آغاز شد. گرین در پروفایل یکی از دوستان خود نوشته بود مشغول راه‌اندازی وب‌سایتی به نام Zimride است. او بعد از سفر به زیمباوه، متوجه شده بود مردم هم‌مقصد، از یک تاکسی مشترک استفاده می‌کنند. زیمر این پست را در پروفایل دوستش دید و از او پرسید گرین را چقدر می‌شناسد و چرا نام Zimride را انتخاب کرده است. آن‌ها بعد از مدتی یکدیگر را ملاقات کردند و همکاری میان آن‌ها شکل گرفت.

زیم راید سرویس اشتراک تاکسی برای سفرهای طولانی‌مدت و معمولا بین‌شهری بود که ازطریق اپلیکیشن اتصال فیسبوک، بین راننده‌ها و مسافران ارتباط برقرار می‌کرد. بعد از مدتی، زیم‌راید به‌عنوان بزرگ‌ترین برنامه‌ی اشتراک خودرو در آمریکا شناخته شد. شرکت تصمیم گرفت در سال ۲۰۱۳ نامش را به طور رسمی به Lyft تغییر دهد تا یادآور نامی باشد که مسافران می‌توانند هرروز از خدمات آن استفاده کنند؛ نه اینکه نهایتا دو یا سه بار در سال و برای سفرهای طولانی‌مدت سراغ آن بروند.

لوگان گرین و جان زیمر بنیان‌گذاران استارتاپ لیفت

نحوه‌ی کار لیفت، مانند زیم‌راید بود؛ با این تفاوت که به‌منظور سفرهای کوتاه‌تر و درون‌شهری طراحی شده بود. لیفت بین رانندگان و مسافران ارتباط برقرار می‌کند و بعد از هر سفر، هم راننده و هم مسافر از یک تا پنج به یکدیگر نمره می‌دهند و سابقه‌ی آن‌ها ثبت می‌شوند. مسافران باید اطلاعات حساب پرداختی‌شان را در حساب کاربری ثبت کنند تا بعد از هر سفر، هزینه‌ی آن مستقیما کسر شود. لیفت نیز ۲۰ درصد هزینه را از رانندگانی به‌عنوان حق کمیسیون کسر می‌کند که تا پیش از سال ۲۰۱۶ در این شرکت ثبت‌نام کرده‌اند. همچنین، این استارتاپ از رانندگانی که بعد از سال ۲۰۱۶ ثبت‌نام کرده‌اند، ۲۵ درصد حق کمیسیون می‌گیرد.

عملکرد لیفت بسیار شبیه به اوبر است و مسافران می‌توانند موقعیت راننده‌ها را ازطریق اپلیکیشن روی نقشه به‌صورت زنده مشاهده کنند. لیفت سرویس لیفت‌پلاس (Lyft Plus) را برای زمانی تعریف کرده که ۶ مسافر قصد جابه‌جایی داشته باشند. از دیگر سرویس‌های این استارتاپ لیفت‌لاین (Lyft Line) است که برای به‌اشتراک‌گذاشتن تاکسی با مسافران هم‌مسیر ایجاد شده است. تاکنون، این شرکت از سرمایه‌گذاران بزرگی ازجمله شرکت علی‌بابا سرمایه دریافت کرده است. خدمات لیفت عبارت‌اند از:

  • Share Ride: این سرویس ارزان‌ترین گزینه و برای مسافرانی مناسب است که قصد دارند با سایر رانندگان تا مقصد مدنظر هم‌سفر شوند. این سرویس در تمام شهرها دردسترس نیست.
  • Lyft: سرویس پایه و پرطرفدار این شرکت است که مسافران را به نزدیک‌ترین راننده متصل می‌کند.
  • Lyft XL: این سرویس امکان سفر با خودروهایی را فراهم می‌کنند که حداقل برای ۶ مسافر مناسب است.
  • Lux: وسایل نقلیه‌ی لاکچری با چهار صندلی را برای مسافران پیدا می‌کند.
  • Lux Black: این سرویس وسایل نقلیه‌ی مشکی و لاکچری را پیدا می‌کند که حداقل چهار صندلی داشته باشد.
  • Lux Black XL: برای مسافرانی است که درخواست خودروِ مشکی لاکچری با ۶ صندلی داشته باشند؛ مانند خودروهای شاسی‌بلندی که راننده‌ی آن‌ها امتیاز زیادی دارد.

شرکت لیفت اعلام کرده با شرکت پرونده‌های سلامتی Allscripts همکاری خواهد کرد. این دو شرکت قصد دارند پلتفرمی ارائه دهند که به مراکز درمانی اجازه می‌دهد خدمات لازم برای حمل بیمارانی را فراهم کنند که امکانات حمل‌ونقل ندارند. این خدمات دراختیار ۲۵۰۰ باب بیمارستان و ۱۸۰ هزار نفر پزشک و ۷ میلیون نفر بیمار قرار خواهد گرفت.

۳. استارتاپ Didi Chuxing

دیدی چاکسینگ (Didi Chuxing) استارتاپی چینی است که در سال ۲۰۱۲، چنگ وی آن را با الهام از اوبر راه‌اندازی کرد. این استارتاپ امکانات مختلفی ازجمله رزرو تاکسی، رزرو خودروِ شخصی، سرویس حمل‌ونقل کارمندان شرکت‌ها، اشتراک خودرو با سایر مسافران هم‌مسیر، اشتراک دوچرخه و تحویل غذا را ازطریق اپلیکیشن هوشمند خود به کاربران چینی ارائه می‌دهد.

چنگ وی پیش از راه‌اندازی این استارتاپ، هشت سال در شرکت علی‌بابا کار کرده بوده و بعد از اینکه متوجه شد گرفتن تاکسی در ساعات شلوغی چقدر مشکل است، علی‌بابا را ترک کرد تا شرکت خودش را راه‌اندازی کند. او خودش چندین پرواز را به‌ این دلیل ازدست داد که نتوانست تاکسی پیدا کند و به‌موقع به فرودگاه برسد. وی می‌دانست این مشکل بسیاری از شهروندان چینی است؛ درنتیجه، استارتاپ Didi Dache را راه‌اندازی کرد تا مصرف‌کنندگان با استفاده از اپلیکیشن به‌سرعت تاکسی درخواست کنند.

این اپلیکیشن به‌مرور زمان توسعه پیدا کرد؛ تا‌جایی‌که امکان رزرو تاکسی برای روز آینده را نیز برای کاربران فراهم کرد. شرکت تنسنت (Tencent) یکی از حامیان بزرگ این استارتاپ بود که سرمایه‌ی زیادی دراختیار آن قرار داد. در سال ۲۰۱۵، دو استارتاپ Didi Dache با نام Didi Kuaidi ادغام شدند. گفتنی است تنسنت از Didi Dache و علی‌بابا از Kuaidi Dache پشتیبانی می‌کردند. بااین‌حال، بعد از درگیری‌های مالی، قرار شد هرکدام تیم مدیریتی جدا داشته باشند و در همان سال، نام شرکت به Didi Chuxing تغییر پیدا کرد.

این استارتاپ یکی از اپلیکیشن‌های اصلی تاکسی آنلاین در چین است که بیش از ۵۵۰ میلیون کاربر در بیش از ۴۰۰ شهر دارد.